මෙවර පැවති 30 වන ග්‍රේෂන් සම්මාන උළෙලේදී 2023 වසරේ ඉංග්‍රීසි බසින් රචනා කරන ලද විශිෂ්ටතම සාහිත්‍ය කෘතියට හිමි සම්මානය කෘති දෙකකට හිමි විය.
එලෙස සම්මානයට පාත්‍ර වූයේ, චිරන්ති රාජපක්ෂ විසින් රචනා කරන ලද, Keeping Time and Other Stories නමැති කෙටිකතා සංග්‍රහය සහ යුධන්ජය විජේරත්නගේ The Wretched and the Damned නමැති නවකතාව ය.
ශ්‍රී ලාංකික ලේඛකයින් විසින් රචනා කරන ලද කෘති 4ක් මෙවර අවසන් වටය සඳහා නිර්දේශ වී තිබිණි.
එම කෘති වූයේ, ඉසුරුණී මල්ලවආරච්චිගේ Flowers Teach Me To Let Go නමැති පද්‍ය සංග්‍රහය, ශිරන්ති රාජපක්ෂගේ Keeping Time and Other Stories නමැති කෙටිකතා සංග්‍රහය, ශිරාණි රාජපක්ෂගේ Samsara නමැති පද්‍ය සංග්‍රහය සහ යුධන්ජය විජේරත්නගේ The Wretched and the Damned නමැති නවකතාව ය.
මෙවර ග්‍රේෂන් සම්මානයේ විනිශ්චය මණ්ඩලය වූයේ, කීර්තිමත් ශ්‍රී ලාංකික ලේඛකයින් වන රොමේෂ් ගුණසේකර (සභාපති), කෞෂල්‍යා පෙරේරා සහ සුකන්‍යා විග්නරාජා ය.
ජූරියේ සභාපති ධූරය දැරූ රොමේෂ් ගුණසේකර පැවසුවේ, “විශිෂ්ටතම කෘතිය තෝරා ගැනීම අතිශය දුෂ්කර වූ බව ය. කෙසේ වෙත ත්, භාෂා භාවිතය, කතා වින්‍යාසය ආදී තාක්ෂණික කරුණු සහ පාඨකයින්ට ලෝකය සහ අවට පරිසරය පිළිබදව ලබා ගත හැකි අත්දැකීම් ආදී කරුණු ගණනාවක් සැලකිල්ලට ගෙන විශිෂ්ටතම කෘතිය තෝරා ගැනීමට උත්සහ කළ,” බව ය.
මෙවර ග්‍රේෂන් සම්මානයට පාත්‍ර වූ විශිෂ්ටතම කෘති රචනා කළ ලේඛිකාව සහ ලේඛකයාගේ අත්දැකීම් විමසා බැලීමට ද බීබීසී සිංහල සේවයට හැකි විය.
සම්මානනීය ලේඛිකාවක බවට පත්වූ නීතිඥ දන්ත චිකිත්සකවරිය
ශිරන්ති රාජපක්ෂ
Keeping Time and Other Stories නමැති කෙටිකතා සංග්‍රහය රචනා කළ ශිරන්ති රාජපක්ෂ බීබීසී සිංහල සේවයට පැවසුවේ, ලේඛක පවුල් පසුබිමක් තමන්ට නොතිබුණ ද දීර්ඝ කාලයක සිට නිර්මාණකරණයේ නිරත වෙමින් සිටි බව ය.
2017 වසරේදී ඇය පළ කළ Names & Numbers නමැති පළමු කෙටිකතා එකතුව ද, එම වසරේ ග්‍රේෂන් සම්මානයට නිර්දේශ විය.
මාතර ඉපිද, මහනුවර උසස් බාලිකා විද්‍යාලයෙන් ද්විතියික අධ්‍යාපනය ලැබූ ඇය පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලයෙන් දන්ත චිකිත්සකවරියක ලෙස උපාධියක් හිමි කර ගත්තා ය.
පසුව, ඇය ස්වයං අධ්‍යයනයෙන් නීතිය හදාරා නීතිඥවරියක ලෙස ද පත්වූ අතර මේ වන විට ඇය ලර්න් ඒෂියා ආයතනයේ පර්යේෂිකාවක ලෙස කටයුතු කරයි.
“මම මගේ කෙටිකතා හරහා කියන්න උත්සහ කළේ, එදිනෙදා අප මුහුණ දෙන අත්දැකීම් සම්බන්ධ කතා කිහිපයක්. මගේ පළවෙනි කෙටිකතා එකතුව ග්‍රේෂන් සම්මානයට නිර්දේශ වීම මට ලොකු ධෛර්යයක් වුණා. මේ සම්මානය හිමි වීම ලේඛිකාවක ලෙස මට ලොකු ඉදිරි පිම්මක්. අපි ලියන්නේ, පාඨකයින් සමග අත්දැකීම් බෙදාගැනීමට, ඔවුන් දැනුවත් කිරීමට සහ ඔවුන්ට රස වින්දනයක් ලබා දීමට. එතනදී ලේඛකයෙකුට අගැයීම කියන දේ ඉතා වැදගත් වෙනවා,” ශිරන්ති රාජපක්ෂ පැවසීය.
ඇය පෙන්වා දුන්නේ, ඉංග්‍රීසි බසින් රචනයේ යෙදෙන ශ්‍රී ලාංකිකයින්ගේ වර්ධනයක් දක්නට ලැබෙන බව ය.
“ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙන් ලේඛනයේ නිරත වෙන ශ්‍රී ලාංකිකයින්ගේ වර්ධනයක් දකින්න පුළුවන්. ඒක ඉතා හොඳ දෙයක්. ෂෙහාන් කරුණාතිලක වගේ ශ්‍රී ලාංකික ලේඛකයන් ලෝකයේ අවධානයට ලක් වී තිබෙනවා. මේක හොඳ ප්‍රවණතාවක්. මේ නිසා ශ්‍රී ලාංකික සාහිත්‍යයේ හෙට දවස ගැන අපට සතුටු වෙන්න පුළුවන්.”
පරිගණක ඉංජිනේරුවෙකු සම්මානනීය ලේඛකයෙකු වූ හැටි
මෙවර ග්‍රේෂන් සම්මානයට පාත්‍ර වූ අනෙක් කෘතිය වූ The Wretched and the Damned නමැති නවකතාවේ ලේඛකයා, යුධන්ජය විජේරත්න ය.
උසස් පෙළ වෙනුවෙන් අධ්‍යාපනය ලබමින් සිටි කාලයේදී පාසල හැර ගිය යුධන්ජය, බම්බලපිටියේ මැජෙස්ටික් සිටිහි පරිගණක වෙළෙදසලක රැකියාවක් කළේ ය. ඒ අතරතුර ඔහු වෙබ් අඩවි සහ බ්ලොග් සදහා තොරතුරු තාක්ෂණයට අදාළ ප්‍රවෘත්ති සමබන්ධ ලිපි සැපයීය.
පසුකාලීනව මෘදුකාංග නිර්මාණකරණයේ නිරත වන ආයතනවල සේවය කළ යුධන්ජය, ලේඛන කටයුතු අත්හැරියේ නැත.
“ලියන එක හැර අනික් සියල්ලට මගේ ජීවිතයේ හිමි වන්නේ දෙවන තැන. ඒ නිසා ලියන එක මම දිගට ම කරගෙන ගියා. දැනටත් මම අලුත් නවකතා ලියමින් ඉන්නේ. මේ ලැබුණු සම්මානය මට ලොකු ශක්තියක්,” ඔහු බීබීසී සිංහල සේවයට පැවසීය.
“මේ නවකතාවට පාදක වුණේ, ශ්‍රී ලාංකිකයින් ආර්ථික අර්බුදය හමුවේ මුහුණ දෙන නිරන්තර අරගලයයි. මේක මම ලිව්වේ 2021 වසරේදී, ඇත්තට ම සිදුවුණ අරගලයට කලින්.”
ඔහු ඓන්ද්‍රජාලික යථාර්ථවාදය අනුගමනය කරමින් ආර්ථික අර්බුදය, මුදල් අච්චු ගැසීම, අවසන් නොවන අරගල ආදී සිද්ධි කේන්ද්‍ර කර නවකතාව ගොඩ නගා තිබේ.
“මේ සම්මානය ලැබුණේ මගේ පස් වන නවකතාවට. ලියන එක තමයි මගේ ජීවිතයේ වැදගත් ම දේ. ඉදිරියට ත් මම ලියනවා. මේ සම්මානය ලැබුණාට පස්සේ මට ලැබුණු දුරකතන ඇමතුම්වලින් මට තේරුණා මේ රටේ මිනිස්සු කොයිතරම් සාහිත්‍යයට ලැදි ද කියලා.”
ග්‍රේෂන් සම්මානයේ ඉතිහාසය
මයිකල් ඔන්ඩච්චි, ශ්‍රී ලංකාවේ උපන් කැනේඩියානු කවියෙකු, ප්‍රබන්ධ ලේඛකයෙකු, රචනාකරුවෙකු, නවකතාකරුවෙකු, සංස්කාරකවරයෙකු සහ චිත්‍රපට නිෂ්පාදකයෙකි.
ඉංග්‍රීසි බසින් නිර්මාණකරණයේ නිරත වන ශ්‍රී ලාංකික කතුවරයින් හඳුනා ගැනීම සඳහා පැවැත්වෙන ග්‍රේෂන් සම්මානය පිරිනැමෙන්නේ, 1992 වසරේදී මයිකල් ඔන්ඩච්චි විසින් ආරම්භ කරන ලද The Gratiaen Trust භාරය මගිනි.
ඔහු රචනා කළ The English Patient නවකතාව වෙනුවෙන් බුකර් සම්මානය සමග හිමිවූ මුදල් ත්‍යාගය භාවිත කරමින් ඔහු The Gratiaen Trust 1993 වසරේදී ආරම්භ කළේ ය.
එතැන් සිට අඛණ්ඩව වසරක් පාසා පිරිනැමුණු මෙම ත්‍යාගය මෙවර පිරිනැමෙන්නේ 30 වන වරට ය.
1993 වසරේ සිට ග්‍රේෂන් සම්මානය හිමි කර ගත් කතුවරයින් සහ ඔවුන්ගේ නිර්මාණ ලැයිස්තුව පහත දැක්වේ.
ඉංග්‍රීසි බසින් නිර්මාණකරණයේ නිරත වන ශ්‍රී ලාංකික කතුවරයින් හඳුනා ගැනීම සඳහා පැවැත්වෙන ග්‍රේෂන් සම්මානය පිරිනැමෙන්නේ, 1992 වසරේදී මයිකල් ඔන්ඩච්චි විසින් ආරම්භ කරන ලද The Gratiaen Trust භාරය මගිනි.
ඔහු රචනා කළ The English Patient නවකතාව වෙනුවෙන් බුකර් සම්මානය සමග හිමිවූ මුදල් ත්‍යාගය භාවිත කරමින් ඔහු The Gratiaen Trust 1993 වසරේදී ආරම්භ කළේ ය.
එතැන් සිට අඛණ්ඩව වසරක් පාසා පිරිනැමුණු මෙම ත්‍යාගය මෙවර පිරිනැමෙන්නේ 30 වන වරට ය.
1993 වසරේ සිට ග්‍රේෂන් සම්මානය හිමි කර ගත් කතුවරයින් සහ ඔවුන්ගේ නිර්මාණ ලැයිස්තුව පහත දැක්වේ.
1993 – කාර්ල් මුලර් (Jam Fruit Tree) – නවකතා, ලලිතා විතානච්චි (Wind Blows over the Hills) – කෙටිකතා
1994 – පුණ්‍යකාන්ති විජේනායක (Amulet) – නවකතා
1995 – සිබිල් වෙත්තසිංහ (The Child in Me) – විත්ති කතා, රජීව විජේසිංහ (Servants) – කෙටිකතා
1996 – තිස්ස අබේසේකර (Bringing Tony Home) – නවකතා
1997 – ගාමිණී අක්මීමන (The Mirage) – නවකතා
1998 – ජියෑන් ත්වයිට්ස් (It’s a Sunny Day on the Moon) – කෙටිකතා
1999 – විසාකේස චන්ද්‍රසේකරම් (Forbidden Area) – නාට්‍ය, නීල් ප්‍රනාන්දුපුල්ලේ (Shrapnel) – කෙටිකතා
2000 – රුවන්ති ඩි චිකේරා ( Middle of Silence) – නාට්‍ය, ලක්ෂ්මී ද සිල්වා (Kuveni – හෙන්රි ජයසේනගේ කුවේණි නාට්‍යයේ පරිවර්තනය) – නාට්‍ය
2001 – එල්මෝ ජයවර්ධන (Sam’s Story) – නවකතා, සුමති සිවමෝහන් (In the Shadow of the Gun/The Wicked Witch) – නාට්‍ය
2002 – විජිතා ප්‍රනාන්දු (Out of the Darkness – ගුණදාස අමරසේකරගේ අසත්‍ය කතාව නවකතාවේ පරිවර්තනය) – නවකතා
2003 – නිහාල් සිල්වා (Road from Elephant Pass) – නවකතා
2004 – ජගත් කුමාරසිංහ (Kider Chetty Street) – නවකතා
2005 – ඩිලන් වීරසිංහ (Thicker Than Blood) – නාට්‍ය
2006 – සේනක අබේරත්න (3 Star K) – නාට්‍ය, ඉසංක්‍යා කොඩිතුවක්කු (The Banana Tree Crisis) – කෙටිකතා
2007 – විවිමාරී වැන්ඩර්පූටන් (Nothing Prepares You) – පද්‍ය
2008 – ෂෙහාන් කරුණාතිලක (Chinaman – the Legend of Pradeep Mathew) – නවකතා
2009 – ප්‍රශානි රඹුක්වැල්ල (Mythil’s Secret) – නවකතා
2010 – සකුන්තලා සචිතනාදන් (On the Streets and Other Revelations) – පද්‍ය
2011 – මධුභාෂිණී දිසානායක (There’s Something I Have to Tell You) – නවකතා
2012 – ලාල් මැදවත්තේගෙදර (Playing PiIlow Politics at MGK) – නවකතා
2013 – මලින්ද සෙනෙවිරත්න (Edges) – පද්‍ය
2014 – විහඟ පෙරේරා (Love & Protest) – පද්‍ය
2015 – ත්‍යාගරාජා අරසනායගම් (White Lanterns – Wesak 2011) – පද්‍ය
2016 – චාරුලතා අබේසේකර (Stories) – නවකතා
2017 – ජීන් අරසනායගම් (The Life of the Poet) – පද්‍ය
2018 – අරුන් ප්‍රේමතිලක (The One who Loves You So) – නාට්‍ය
2019 – ඇන්ඩෲ ෆිඩෙල් ප්‍රනාන්දු (Upon a Sleepless Isle) – විත්ති කතා
2020 – කාර්මල් මිරැන්ඩා (Crossmatch) – නවකතා
2021 – අශෝක් ෆෙරී (The Unmarriageable Man) – නවකතා
විශිෂ්ටතම පරිවර්තන කෘතිය වෙනුවෙන් පිරිනැමෙන එච්.ඒ.අයි. ගුණතිලක සම්මානය
මානෙල් ඊරියගම
මේ අතර, 2021 – 2022 විශිෂ්ටතම ඉංග්‍රීසි පරිවර්තන කෘතිය ලෙස මානෙල් ඊරියගම විසින් පරිවර්තනය කරන ලද Jewels නමැති කෙටිකතා එකතුව සම්මානයට පාත්‍ර විය.
එම කෙටිකතා සමුච්චය විවිධ රචකයින්ගේ තෝරා ගත් කෙටිකතා 14කින් සමන්විත වේ.
මෙවර එහි ජුරිය ආචාර්ය ප්‍රභා මනුරත්න (සභාපති) ලේඛක කෞෂල්‍යා කුමාරසිංහ සහ ආචාර්ය පොන්නි අරසු නියෝජනය කළහ.
සිංහල හෝ දෙමළ මුල් කෘතියක් විශිෂ්ට ලෙස ඉංග්‍රීසි බසට පරිවර්තනය කිරීම වෙනුවෙන් පිරිනැමෙන මෙම සම්මානය නම් කර ඇත්තේ, එච්.ඒ.අයි. ගුණතිලකයන්ට උපහාර පිණිස ය.
හෙන්රි ඇල්ෆ්‍රඩ් ඉයන් ගුණතිලක යනු පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලයේ හිටපු පුස්තකාලයාධිපතිවරයෙකි.
1922 ජනවාරි 05 වන දා උපත ලැබූ ඔහු ගල්කිස්ස, ශාන්ත තෝමස් විද්‍යාලයේ සහ ගාල්ල, රිච්මන්ඩ් විද්‍යාලයේ ඉගෙනුම ලැබූවෙකි.
1940 වසරේදී ඔහු ලංකා විශ්වවිද්‍යාල කොලීජියෙන් උපාධියක් ලබා ගත්තේ ය.
1997 ජනවාරි 05 වන දාට යෙදුණු ඔහුගේ 75 වන උපන් දිනය දා ඔහු 60 වසරක් පුරා එකතු කර ගන්නා ලද පොත්පත් සහ වටිනා ලේඛන සියල්ල පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලයේ පුස්තකාලයට පරිත්‍යාග කළේ ය.
(BBC Sinhala)
