මිලාන් කුන්දේරා: රචනා කළ කෘති නිසා උපන් බිම අහිමි වූ ‘යුරෝපීය සාහිත්‍යයේ දැවැන්තයා’ මිය යයි

මෑත දශක කිහිපය තුළ යුරෝපීය සාහිත්‍යයේ දැවැන්ත චරිත අතරින් අයෙකු වූ 94 හැවිරිදි මිලාන් කුන්දේරා, පැරිස්හිදී අභාවප්‍රාප්ත වී තිබේ.

ඔහුගේ විශිෂ්ටතම නිර්මාණය ලෙස සැලකෙන්නේ, 1984 වසරේදී ප්‍රකාශිත The Unbearable Lightness of Being නවකතාව ය.

ඔහුගේ උපන් බිම වන චෙක් ජනරජයේ බ්‍රනෝහි පිහිටි මිලාන් කුන්දේරා පුස්තකාලයේ ප්‍රකාශිකා ඇනා ම්‍රසෝවා ප්‍රකාශ කළේ, දීර්ඝ කාලයක් පැවති රෝගී තත්ත්වයක් හේතුවෙන් ඔහු මිය ගිය බව ය.

ඔහු චෙක් සාහිත්‍යයේ අතිශය දැවැන්ත චරිතයක් වුව ද, චෙකොස්ලොවැකියාවේ කොමියුනිස්ට් පාලනය පිළිබඳ ඔහුගේ දැඩි විවේචන හේතුවෙන් 1975 වසරේදී ප්‍රංශයට පලා යාමට සිදුවිය.

කාව්‍යමය හා උපහාසාත්මක ගුණයෙන් පිරිපුන් කතුවරයෙකු වූ කුන්දේරාගේ නවකතා දේශපාලනය සහ දෛනික ජීවිතය යන දෙක ම අනුභූතීන් ලෙස ගෙන රචනා කළ හෙයින් ප්‍රශංසාවට ලක් විය.

චෙක් ජනරජයේ අග්‍රාමාත්‍ය පීටර් ෆයාලා පැවසුවේ, ඔහුගේ කෘති “සියලු මහාද්වීපවල සියලු පාඨක පරම්පරාවලට සමීප වූ අතර ගෝලීය කීර්තියක් ද අත්කර ගත්” බව ය.

“ඔහු ඉතිරි කර ගියේ, කැපී පෙනෙන ප්‍රබන්ධ පමණක් නෙවෙයි. ශ්‍රේෂ්ඨ කෘති රැසකුත් ඒ අතර වනවා.”

1929 වසරේදී චෙක් ජනරජයේ ප්‍රභූ පවුලක ඔහු උපත ලැබූ අතර ඔහුගේ පියා, පියානෝ ගුරුවරයෙකු වූ අතර සංගීත නිර්මාණ ශිල්පියෙකු වූ ජනාසෙක්ගේ ශිෂ්‍යයෙකු වූ හෙයින්, කුන්දේරාට උසස් මට්ටමේ සංගීත පුහුණුවක් ලබා ගැනීමට ඉන් මගහසර විවර විය.

ප්‍රාග්හි අධ්‍යාපනය ලැබූ කුන්දේරා, ලෝක සාහිත්‍යය පිළිබඳ කථිකාචාර්යවයෙකු බවට පත්විය. පසුව ඔහු පාලක කමියුනිස්ට් පක්ෂයට බැඳුණු අතර, මුල් කාලයේ ඔහු උද්යෝගිමත් සාමාජිකයෙකු විය.

කෙසේ වෙත ත්, ඔහුගේ කෘති නිසා කෙටි කලකින් ඔහු දේශපාලනික අර්බුදයකට මැදි විය. 1967 වසරේදී ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද ඔහුගේ පළමු නවකතාව වූ The Joke – a black comedy කෘතිය නිසා ඔහුගේ කෘති චෙකොස්ලෝවැකියාව තුළ තහනමට ලක් විය.

​​1968 සෝවියට් ආක්‍රමණයෙන් විනාශ කර දැමූ දේශපාලන ලිබරල්කරණයේ කාල පරිච්ඡේදය වූ, 1970 වසරේදී ප්‍රාග් වසන්තය ව්‍යාපාරයට (Prague Spring) ඔහු සිය සහය පළ කිරීමෙන් පසු ඔහුට පක්ෂයෙන් ඉවත් වන ලෙස බල කෙරිණි.

කුන්දේරාගේ දේශපාලන ක්‍රියාකාරීත්වය හේතුවෙන් ඔහුව කථිකාචාර්ය ධූරයෙන් නෙරපා දැමිණි. ඔහුගේ නවකතා මහජන පුස්තකාලවලින් ඉවත් කෙරුණු අතර, 1989 වසරේ කමියුනිස්ට් රජය බිඳ වැටෙන තෙක් ඔහුගේ කෘති අලෙවි කිරීම තහනම් කර තිබිණි.

1975 වසරේ සිය බිරිඳ සමග ප්‍රංශය වෙත සංක්‍රමණය වීමට පෙර කෙටි කාලයක් ඔහු ජෑස් ට්‍රම්පට් වාදකයෙකු ලෙස ජීවිකාව කළේ ය. ප්‍රංශයට ගිය ඔහු පළමුව රෙන්හි ද පසුව පැරිස්හි ද පදිංචි විය. චෙක් ජාතිකත්වය අතහැර දැමීමෙන් දෙවසරකට පසු එනම්, 1981 වසරේදී ඔහු ප්‍රංශ පුරවැසියෙකු බවට පත්වූ අතර, ක්‍රමයෙන් ඔහු ප්‍රංශ බසින් ලේඛනයේ නිරත විය.මෑත දශක කිහිපය තුළ යුරෝපීය සාහිත්‍යයේ දැවැන්ත චරිත අතරින් අයෙකු වූ 94 හැවිරිදි මිලාන් කුන්දේරා, පැරිස්හිදී අභාවප්‍රාප්ත වී තිබේ.

ජුලියට් බිනෝචේ සහ ඩැනියෙල් ඩේ-ලුවිස් The Unbearable Lightness Of Being හි දර්ශනයක

ඔහු කෙටි කාලයක් තුළ The Unbearable Lightness of Being කෘතිය නිසා සියල්ල උඩුයටිකුරු කළ කතුවරයෙකු ලෙස කීර්තියක් අත්පත් කර ගත්තේ ය. එය, සෝවියට් යුද්ධ ටැංකි ප්‍රාග් නගරය වෙත පැමිණ ඇති වූ ආක්‍රමණයෙන් පසුව පැවති කෙටි ප්‍රතිසංස්කරණ කාල පරිච්ඡේදයට මැදි වූ චෙක් ජනරජයේ කලාකරුවන් සහ බුද්ධිමතුන් සිව් දෙනෙකුගේ සහ සුනඛයෙකු පිළිබඳ කතාවකි.

එම කෘතිය 1987 වසරේදී සිනමා පටයක් බවට ප්‍රතිනිර්මාණය වූ අතර, ජුලියට් බිනෝෂේ සහ ඩැනියෙල් ඩේ-ලුවිස් ප්‍රධාන චරිතවලට පණ පෙවූහ. නමුත්, සිනමා පටය පිළිබඳ නොසතුට පළ කළ ඔහු එය නූතන ලෝකය තුළ නවකතාව ග්‍රහණය කර ගැනීමේ ඌණතාවක් ලෙස දුටුවේය.

“මට පේන විදිහට ලෝකය පුරා සිටින මිනිස්සු දැන් වැඩි කැමැත්තක් දක්වන්නේ, අවබෝධ කර ගැනීමට වඩා විනිශ්චය කිරීමට යි. ප්‍රශ්න කරනවාට වඩා පිළිතුරු දීමට යි,” ඔහුගේ මිත්‍රයෙකු වූ නිව් යෝර්ක් ටයිම්ස් පුවත්පතේ ෆිලිප් රොත්ට පවසා තිබිණි.

“ඉතින් ඒ හින්දා මිනිස් නියතයන් පිළිබඳ ඝෝෂාකාරී මෝඩකමට වඩා නවකතාවේ හඬ ඉස්මතු වෙන්නෙ නෑ.”

අවසානයේ එය චෙක් බසට පරිවර්තනය වූ අතර, එය 2006 වසරේදී ඔහුගේ උපන් බිමේ වැඩියෙන් ම අලෙවි වූ කෘතිය බවට පත් විය.

ඔහු 1979 වසරේදී පළ කළ The Book of Laughter and Forgetting, ආඛ්‍යාන හතක් පුරා විහිදුණු අතර එහි ඓන්ද්‍රජාලික යථාර්ථවාදී කතා කලාවේ ලක්ෂණ අන්තර්ගත විය. 1988 දී ඔහු ඔහුගේ හොඳ ම නවකතාවලින් එකක් වන Immortality රචනා කළේ ය.

1985 වසරේදී, සමාජයේ මානව නිදහස පාදක කර ගත් කෘති රචනා කරන ලේඛකයින් වෙනුවෙන් පිරිනැමෙන Jerusalem Prize තිලිණයෙන් ඔහු පිදුම් ලැබීය.

ඔහු නොබෙල් සාහිත්‍ය සම්මානයට කිහිප වරක් ම නිර්දේශ වුව ද, එය හිමි කර ගැනීමේ භාග්‍යය උදා නොවී ය.

මිලාන් කුන්දේරා නමින් පුස්තකාලයක් පසුගිය අප්‍රේල් මාසයේදී කුන්දේරාගේ 94 වැනි උපන්දිනයේදී ඔහුගේ උපන් නගරය වන බර්නෝ හි විවෘත කරන ලදී.